Działania na rzecz demokracji w czasach Koronawirusa na obszarze Meklemburgii - Pomorza Przedniego
Inicjatywa Laboratorium Przyszłości Wschód postawiła sobie za cel nagłośnienie działań i idei wschodnioniemieckiego społeczeństwa obywatelskiego oraz poszczególnych gmin. Podczas, gdy aktualna pandemia koronawirusa wywiera bezpośredni wpływ na całe życie społeczne, szczególnie ważni są aktorzy i projekty wspierające rozwój demokracji. Jak oddziałuje pandemia na ich strategię, tematykę i ich grupy docelowe, jakie ryzyka ale też jakie możliwości pojawiają sie w związku z tym, przedstawiamy w poniższych artykułach.
Dzisiaj wypowiadają się Daniel Trepsdorf, Dyrektor RAA Centrum Regionalnego Meklemburgii Zachodniej oraz Niels Gatzke, kierownik projektu RAA Meklemburgii-Pomorza Przedniego.
Mieszkańcy regionu północno-wschodniego nie byli najgorzej przygotowani na wybuch kryzysu wywołanego koronawirusem, uważa Daniel Trepsdorf, dyrektor RAA Centrum Regionalnego Meklemburgii Zachodniej. Zdobyli oni duże doświadczenie w przełomowych czasach zmian ustrojowo-politycznych i społeczno-gospodarczych od roku 1989/90 i wynikającej z nich niepewnej wizji przyszłości. „Z jednej strony jest to zaletą, ponieważ z większym spokojem podchodzi się do tego rodzaju okoliczności. Z drugiej jednak strony nagromadzenie takich doświadczeń niepewności egzystencjalnej, może doprowadzić do reakcji destruktywnych, które kładą się cieniem na demokrację. Na przykład, gdy prawicowo-populistyczne i prawicowo-ekstremistyczne grupy wykorzystują dane nastroje społeczne do własnych celów.“ Daniel Trepsdorf obserwuje z niepokojem nasilenie w ostatnich miesiącach antydemokratycznych teorii spiskowych w mediach: „Ta ideologia znajduje poklask aż po klasę średnią, miedzy innymi poprzez silną obecność medialną.“ Dodajmy, iż profesjonalne struktury prawicowego ekstremizmu w zachodniej Meklemburgii wydają się dobrze rozbudowane. „Od lat dziewięćdziesiątych rozwija sie tu silna struktura kadrowa. Organizowane są różnego rodzaju szkolenia, od antydemokratycznych technik argumentacyjnych po kursy sportu i sztuki walki.“
Długofalowa inicjatywa wspierania demokracji jest niezbędna
Daniel Trepsdorf kategorycznie odrzuca jednak obraz podziału na prawicowo zorientowany Wschód w opozycji do demokratycznego Zachodu: „Po pierwsze, również w zachodnich krajach związkowych mają miejsce struktury ekstremistyczne, które niekiedy egzystują dużo dłużej i są dzięki temu silniej ukształtowane. Po drugie, również na północnym Wschodzie istnieje silna inicjatywa przeciwko prawicowemu ekstremizmowi i populizmowi.“ Jeszcze jeden aspekt przytacza jako zasadniczy: „Pytanie nie powinno brzmieć, dlaczego ekstremalna prawica w niektórych regionach jest tak silna, lecz dlaczego demokracja jest tam tak słaba.“ Trepsdorf jest przekonany, iż na długofalowe budowanie demokracji na rolniczo uwarunkowanym obszarze północno-wschodnim nie wystarczą trzy- czy pięcioletnie projekty: „Muszą powstać trwałe, zinstytucjonowane struktury organizacyjne.“ Tego samego zdania jest też Niels Gatzke, który kieruje Projektem RAA „perspektywa - wspólnie żyć i aktywnie współpracowac“: „Pojedyncze, krótkotrwałe projekty nie przyniosą konkretnych zmian. Do tego potrzebny jest program, który będzie oddziaływał na dużym obszarze i dotrze do szerszej publiczności niż dotychczas.“
Oferty cyfrowe uzupełniają projekty analogowe – nie mogą ich jednak zastąpić
Dotarcie z projektami do mieszkańców jest w czasach koronawirusa utrudnione, relacjonuje Niels Gatzke. „Klasyczny dialog obywatelski oznacza, iż ludzie ze sobą rozmawiają. Jednak mieszkańcy rzadko udzielają się aktywnie na dyskusyjnych forach internetowych. Przyczyną tego nie jest słaba mapa zasięgu sygnału internetowego, lecz brak zainteresowania mieszkańców tego regionu podobnymi ofertami. Niezwykle trudno jest przełamać ten mentalny opór“, uważa Gatzke. W zachodniej Meklemburgii, cyfrowe oferty wydają sie być dobrze przyjęte przez grupy docelowe, stwierdza Daniel Trepsdorf. „Wysokojakościowe formaty wymagają jednak zaawansowanej technologii i kompetencji metodycznych – te z kolei wiążą się z inwestycjami i czasem potrzebnym do ich przygotowania“, uzupełnia. Pomimo, iż szczególnie w zakresie doradztwa, bezpośredni kontakt międzyludzki jest niezbędny, Trepsdorf zauważa wzrost cyfryzacji dzięki kryzysowi wywołanemu przez koronawirus.
Wzrost wartości wspólnoty europejskiej
Niels Gatzke wyraża nadzieję, że dwa z zebranych doświadczeń będą istniały również po zakończeniu kryzysu: „Wspaniałe było, móc obserwować, jak ludzie jednoczyli sie tutaj w akcjach protestacyjnych przeciwko okresowemu zamknięciu granic pomiędzy Polską i Niemcami. Powstała niewiarygodna sieć aktorów, której do tej pory nie doświadczyliśmy. Poza tym wzrósł w tych ludziach szacunek do wartości wspólnoty europejskiej i wymiany transgranicznej. Byłoby dobrze, gdyby taka tendencja się rozwijała.“
Powyższy tekst został zredagowany przez Sophie Ludewig, RAA Meklemburgia-Pomorze Przednie. Odpowiedzialność merytoryczną ponosi autorka. Zwracamy uwagę, iż artykuły przedstawiają spostrzeżenia subiektywne i sytuacyjne. Chcieliby się Państwo podzielić z nami swoimi doświadczeniami? Prosimy pisać na adres: info@zukunfslabor-ost.de.
